رابطه کوشش با امیدواری
قرآن و امیدواری
قرآن در جهت امیدوار کردن انسانها و ریشه کنی ناامیدی زمینههای فراوانی را ایجاد نموده است:
ممنوعیت ناامیدی از رحمت الهی
یکی از تدابیری که قرآن در این زمینه بکار گرفته این است که همه انسانها را از نا امیدی نموده و به رحمت خداوند امیدوار کرده است،
«...قُلْ یا عِبادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلی أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعاً... «بگو: ای بندگان من که بر خود اسراف و ستم کردهاید! از رحمت خداوند نومید نشوید که خدا همه گناهان را میآمرزد، زیرا او بسیار آمرزنده و مهربان است».
با توجه به اینکه "قنوط" به معنی مایوس شدن از خیر است به تنهایی دلیل بر این است که گنهکاران نباید از "لطف الهی" نومید گردند.
رابطه کوشش با امیدواری
یکی از شرایط امیدواری، تلاش و کوشش در کارهاست، چرا که اگر انسان امید چیزی را دارد باید خود را برای استقبال از آن آماده کند و اگر اثری در عمل او نمایان نباشد، در واقع مدعی دروغینی بیش نیست؛
«..فَمَنْ کانَ یَرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلاً صالِحاً..»
«پس هر که به لقای پروردگارش امید دارد، باید کاری شایسته انجام دهد».
امیدواری و امیدوار شدن دارای موانعیست که در ذیل میآید:
1_گمراهی
یکی از موانعی که از امیدوار شدن افراد جلوگیری مینماید گمراهی میباشد زیرا وقتی انسان بکلّی از راه حق منحرف و گمراه گشت، امیدی برای هدایت و رسیدن به رحمت و درک فیوضات الهی پیدا نخواهد کرد.
«قالَ وَ مَنْ یَقْنَطُ مِنْ رَحْمَةِ رَبِّهِ إِلَّا الضَّالُّون» «..جز گمراهان، چه کسی از رحمت پروردگارش مأیوس میشود؟».
"قنوط" عبارتست از یاس شدید و ناامیدی تمام، در حقیقت قنوط از آثار و نتایج گمراهی میباشد.
2_کفر
مانع دیگری که سر راه امید قرار دارد کفر است، چون خداوند متعال، مبدء رحمت است و صفت امید،در ذات اوست و هرگز بندگان خود را از رحمت خود مأیوس نمیکند، مگر آنکه دیگران خودشان را از أنوار لطف او محروم سازند و این چیزی جز کفر نیست.
«لا یَیْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْکافِرُون» «تنها گروه کافران، از رحمت خدا مأیوس میشوند».
3_وقوع مشکلات
یکی از موانع امیدواری،بروز مشکلات میباشد، چرا که انسانهای تربیت نشده که قلبشان، نور معرفت الهی را درک نکرده، به هنگام پشت کردن دنیا مایوس میگردند،
که قرآن دربارۀ آنها فرموده:
«وَ إِنْ مَسَّهُ الشَّرُّ فَیَؤُسٌ قَنُوط»